Het was zwoegen op de redactie, de afgelopen twee weken. Omdat ik nogal verbaasd was over de heftigheid waarmee er in (links) Duitsland in het algemeen, maar hier op de redactie in het bijzonder, werd gereageerd op de overwinning van de AfD tijdens de deelstaatsverkiezingen in maart, stelde ik voor om een artikel te schrijven over de AfD en de PVV. Om een vergelijking tussen beide partijen te maken. Uit een soort empathie met mijn collega’s ook, om ze te laten zien dat wij in Nederland al tien jaar dealen met Wilders en consorten en dat dat in het begin ook echt lastig was, maar dat het land nog steeds overeind staat en de Nederlanders niet met geheven rechterarm over straat gaan. Want ja, de PVV is populistisch, anti-Islam, rechts en bij vlagen zelfs extreem-rechts en Wilders zegt soms ook echt heel rare dingen die ik hier nauwelijks uitgelegd krijg (‘Minder, minder, minder’), maar bij heel gevaarlijk en rechtsextremistisch, zoals ze hier denken dat de PVV is, denk ik toch eerder aan de neo-nazi’s en sommige lieden van Pegida, of aan Constant Kusters en de Nederlandse Volksunie dan aan Wilders.
Aldus geschiedde. Ik mocht het stuk schrijven, want ze vonden het razend interessant. Een vergelijking was alleen wellicht niet het beste idee, misschien kon ik beter opschrijven hoe er in PVV- en Front Nationalkringen werd gereageerd op de overwinning van Frauke Petry en haar partij. Daarvoor hoefde ik niet de Franse correspondent lastig te vallen hoor, ik kon dat ook wel op Google vinden. Ik besloot echter wel de Franse correspondent te mailen, want wie weet zulke dingen nou beter dan de vrouw ter plaatse? En zij kwam meteen met heel veel info en vond het heel bijzonder dat ik dit ging opschrijven, want: ‘het is een heel spannend thema’.
Een dag later kreeg ik te horen dat ze toch liever een vergelijking wilden tussen AfD, PVV en Front National, alle drie rechtspopulistische partijen die erg succesvol zijn de laatste tijd. Op eigen houtje besloot ik me dan toch vooral op AfD en PVV te richten. Ik ben tenslotte Nederlandse gastredacteur bij de krant en dus leek me dat wel te verkopen. Ik interviewde professor Axel Hagedorn, die zelf al eens een vergelijking maakte tussen AfD en PVV en zocht een goede Duitse politicoloog die me meer kon vertellen over het thema. Dat was makkelijker gezegd dan gedaan. Want ze willen hier het liefst Grote Namen in de krant, en die wisten nou net even niks over de PVV en de mensen die in mijn ogen wel interessante dingen zeiden, waren niet bekend genoeg. Uiteindelijk had ik toch een aantal ‘interessante Zitaten’ verzameld en kon het grote schrijven beginnen. Of beter: het grote sterven.
Want allemachtig, wat is het moeilijk een artikel te schrijven in een taal die je niet goed machtig bent. Zeker zo’n analyse-achtig stuk als ik wilde maken. Daarvoor moet je goed nadenken, verbanden trekken, met een doorwrocht betoog komen. En dat is dus heel lastig als je in het Nederlands denkt en in het Duits schrijft. Gelukkig hadden zowel Hagedorn als de Duitse politicoloog mij hun analyse per mail gestuurd, in het Duits – dus daar kon ik in ieder geval al niet meer nat op gaan. Nu het betoog nog.
Na vijf werkdagen zwoegen was het af. Er stond een aardige vergelijking tussen AfD en PVV, waaraan ik weliswaar bijna was gestorven, maar waarop ik toch vrij trots was. De redactiechef was ook tevreden, we keken het samen na, ze verbeterde wat taal- en grammaticafouten, schreef sommige zinnen wat levendiger op (want tja, voor native Duitsers moet mijn betoog eruit hebben gezien als een opstel van een 8-jarige) en gaf er een stevige klap op. Klaar, woensdag in de krant.
En toen werd het woensdag. En belde de hoofdredactie in Düsseldorf. Hartstikke leuk, dat stuk van de Holländerin, maar het zou wel fijn zijn als ik ook Front National en de Oostenrijkse FPÖ nog in mijn stuk kon opnemen. Voor het grote Europese gevoel. Want tja, de lezer is nou eenmaal niet geinteresseerd in alleen Nederland. En kon het om 17 uur af?
De redactiechef was er niet om me te redden of bij te staan. Ik besloot me niet te laten kennen en zo goed en kwaad als het ging prutste ik in steenkolen-Duits nog wat info en niet-gebruikte citaten in mijn stuk, dat er ineens een stuk minder evenwichtig uit kwam te zien. Om 15u moest het af, want dan had mijn collega tien minuten om er nog eventjes doorheen te lopen.
Het werden de tien langste minuten van de week. Of eigenlijk werden het er dertig. Dertig minuten waarin ik het afwisselend warm en koud had, net niet moest huilen en van binnen heel erg woedend werd, dertig minuten waarin ik moest lachen en bijna kotsen. Want de helft van mijn artikel verdween. Rücksichtslos. Waar ik bij zat. CTRL, ALT ééééén DEL! Want het was niet echt een analyse die ik had geschreven. Want er zat geen stelling in. En bovendien waren de citaten van de deskundigen wel erg gratuit en nietszeggend. En er zat dus geen stelling in het stuk, die ik gaandeweg zou onderschrijven. En het was echt quatsch hoor, wat die deskundigen daar zeiden. Echt quatsch.
Ik kon even niets anders dan naar adem happen en stil toekijken hoe mijn collega uit haar hoofd even een anayse met stelling over AfD, PVV, FN en FPÖ optikte. In een razend tempo, want ze had natuurlijk helemaal geen tijd om dit allemaal te moeten doen. Ik stamelde nog dat de redactiechef heel tevreden was over mijn eerste stuk en of we dat dan misschien niet beter zo konden laten als er geen tijd was voor iets nieuws, maar nee: zo kon het echt niet in de krant, en al helemaal niet op de belangrijke Seite 2.
Ah. Daar was dus iets mis gegaan, want ik was nog altijd in de veronderstelling dat ik een zogenaamde driekolommer schreef voor ergens verderop in de krant. En dat dacht de redactiechef vast ook. Hoopte ik. Maar die Seite 2, ja. Dat was wel even andere koek. Maar toch. Mijn halve artikel, waaraan ik dus vijf dagen had gewerkt en waaraan ik dus bijna was gestorven (had ik dat al gezegd?), was dus zomaar verdwenen en daarvoor in de plaats stond een tekst van iemand anders. Met mijn naam erboven, want dat had ik verdiend. Ik had er tenslotte zo hard aan gewerkt. Ammehoela, dacht ik. Je wil gewoon je eigen naam niet boven zo’n slecht stuk.
Overigens moet ik wel eerlijk zeggen dat deze drastische collega niet onaardig is geweest of naar of lullig, alleen een beetje eh… extreem. En gespannen door de deadlinestress, want ze schrijven hier gemiddeld zo’n drie stukken per persoon per dag. Maar het voelde toch een beetje raar dat ik op vrijdag op wolkjes het pand uit ging, want ik hat es geschafft een artikel auf Deutsch te schrijven en dat was ook nog goedgekeurd, en een paar dagen later alleen de laatse anderhalve kolom van dit stuk terug vond in het daadwerkelijke verhaal. Waar mijn naam dus boven stond.
De complimenten van de hoofdredacteur heb ik dus maar heel even voor lief genomen, al vond de hele redactie hier dat ik die toch echt zelf verdiend had. Voor mijn volgende stuk, een analyse van de teloorgang van de sociaal-democratie in Europa, ingezoomd op SPD en PvdA, heb ik toch maar om een intensieve samenwerking gevraagd met de collega die de SPD-portefeuille onder zich heeft. Want dit overkomt me niet nog een keer, ook al zal mijn naam nu nooit meer glorieus in haar eentje boven een stuk op de Seite 2 prijken.
Wil je het stuk lezen trouwens? Want het is wel echt de moeite waard. Kijk dan even onder ‘Artikelen’ of klik hier.
Gisteren schreef ik mijn allerlaatste stuk voor de Rheinische Post, over een migratierapport dat werd gepresenteerd. Op een heuse persconferentie, met klikkende en flitsende camera’s, vier sprekers achter een grote desk, met gigantische borden met daarop niet alleen hun geslacht, naam, meisjesnaam, maar ook al hun titels. Verder tafels vol koffie, thee, limonade en koekjes voor de journalisten. Op een eerdere persconferentie waar ik was, werden zelfs broodjes met zalm geserveerd.
